Σκύλος
του εχθρού μου (Stephen's
Dog Digging the Beach)
...Το γάβγισμα του σκύλου πλησίασε, σταμάτησε, απομακρύνθηκε.
Σκύλος του εχθρού μου. Στάθηκα ακίνητος μπροστά στα γαβγίσματα, ωχρός, σιωπηλός...
...Ο σκύλος τους ξεμάκρυνε κατά μια αμμώδη απλωσιά,
τρέχοντας, μυρίζοντας προς όλες τις μεριές. Ψάχνει για κάτι πού χάθηκε στην
περασμένη ζωή. Ξαφνικά, μ' ένα πήδημα λαγού, όρμησε με κατεβασμένα αυτιά, κυνηγώντας
τη σκιά ενός γλάρου πού πέταγε χαμηλά. Το συριστικό σφύριγμα του άντρα αντήχησε
στα κρεμασμένα αυτιά του. ‘Έστριψε το σώμα του, ξαναπήδησε, πλησίασε, έτρεξε με
μπλεγμένα πόδια...
...Αγνοημένος, καθώς εκείνοι
βγήκαν στην ξέρα, συνέχισε στο πλάι τους, με μια γλώσσα λύκου, κόκκινη και
λαχανιασμένη, βγαίνοντας σαν κουρέλι από τα σαγόνια του. Το κορμί του με βούλες,τους ξεπέρασε κι ύστερα
όρμησε με καλπασμό μοσχαριού. Το ψοφίμι βρέθηκε στο δρόμο του. Σταμάτησε,
μύρισε, έκανε με προφύλαξη έναν κύκλο ολόγυρά του, στον αδερφό του, έβαλε τη
μύτη του κοντύτερα έκαμε έναν κύκλο γύρω του, μυρίζοντας γρήγορα, σαν σκύλος,
όλο το λασπωμένο τομάρι του νεκρού σκύλου. Σκυλοκρανίο, σκυλόσφρηση, μάτια στο
έδαφος, όλα οδεύουν προς ένα μεγάλο σκοπό. Αχ, φουκαριάρικο σκυλοκορμί! Ενθάδε
κείται το φουκαριάρικο κορμί ενός σκύλοκορμιού.
-Κουρελή, φύγε από κει, παλιόσκυλο!
Ή κραυγή τον έφερε με την ουρά στα σκέλια στο αφεντικό του
και μία απότομη κλοτσιά ξυπόλυτου ποδιού τον έστειλε χωρίς μεγάλη ζημιά
κουλουριασμένον σε μία λακκούβα άμμου. Ύστερα, ξαναγυρίζει διαγράφοντας με
προφύλαξη μία καμπύλη. Δεν με βλέπει. Τρέχοντας παράλληλα με την άκρη του
νερού, αργοπορεί με αβέβαιο βήμα, μυρίζει έναν βράχο και τον κατουράει
σηκώνοντας το πίσω πόδι του. Ξανατρέχει μπροστά και σηκώνοντας πάλι το πίσω
πόδι του ξανακατουράει έναν άλλο βράχο, χωρίς να τον μυρίσει. Οι απλές
απολαύσεις των φτωχών. ‘Ύστερα με τα πισινά του πέλματα σκορπίζει την
άμμο- ύστερα τα μπροστινά του πόδια ανακατεύουν λάσπη και σκάβουν. Κάτι
έθαψε εκεί, τη γιαγιά του. Ανασκαλεύει την άμμο με τη μουσούδα, τη σκάβει και
σταματάει για ν' ακούσει τον άνεμο, μαζεύει πάλι την άμμο με τα νύχια του,
σταματά, όμοιος με λεοπάρδαλη, με πάνθηρα, προϊόν μοιχείας, αρπαχτικό πού
κατασπαράζει πτώματα.
Το σχέδιο αυτό αναφέρεται στο κεφάλαιο «Proteus» του
Τζουσικό Οδυσσέα. Ένα σχεδιάγραμμα του έργου καταρτίστηκε από τον Joyce περίπου
στα 1920 και εστάλη στον Carlo Linati, φίλο και μεταφραστή στα ιταλικά των Exiles, με το συγγραφέα να σημειώνει: «Η πρόθεσή μου δεν είναι
μόνον να παρουσιάσω τον μύθο κάτω από το σημερινό φως (sub specie temporis
nostri), αλλά επίσης να επιτρέψω σε κάθε δράση (δηλαδή, κάθε ώρα, κάθε όργανο,
κάθε τέχνη που συνδέεται και συσχετίζεται με το σωματικό σχήμα του συνόλου) να
ρυθμίσει, ακόμη και να δημιουργήσει την δική της τεχνική.» Σε αυτό το
σχήμα ο Proteus συνδέεται με το χρόνο (10πμ-11πμ), το χρώμα (Μπλε), Φιλολογία
(Πρωταρχικό θέμα) και το Σύμβολο -Λέξη (παλίρροια, φεγγάρι, εξέλιξη,
μεταμόρφωση.)
Σχετικά με το κεφάλαιο Proteus, ο Josh Coyle γράφει [2]
`« Ολόκληρο το τμήμα αυτό του
Οδυσσέα αφορά στον Stephen που περπατά κατά μήκος της παραλίας, και που αφήνει
την σκέψη του να περιπλανηθεί άσκοπα. Ο Joyce στόχευε ο αναγνώστης να υποθέσει
τη θέση του Μενέλαου, και να λάβει
όλες τις πληροφορίες που δίνονται από τον Stephen, και ανεξάρτητα από το πόσο
δύσκολο και αόριστο μπορεί να είναι να τις ερμηνεύσει, εάν δεν σταματάμε την
προσπάθεια, τελικώς θα αποκαλύψει το νόημά του. Κατά τη διάρκεια του κεφαλαίου
του Proteus , ο Stephen αποφασίζει να πάρει έναν περίπατο κατά μήκος του
μονοπατιού του Sandymount. Ενώ βρίσκεται σε αυτήν την παραλία, συλλογίζεται μια
επίσκεψη στην οικογένεια της μητέρας του. Αρχίζει να φαντάζεται οτι βρίσκεται
πραγματικά εκεί, και το χάος στο οποίο θα υποβαλλόταν, επάνω στην επίσκεψη του
στους Gouldings. Είναι ενδιαφέρον ότι ενώ φαντάζεται αυτήν την σκηνή, ο αναγνώστης
δεν έχει κανένα σημάδι ότι δεν συμβαίνει πραγματικά. Βλέπει ένα σκυλί, που
ονομάζεται Tatters, που σκάβει την
παραλία. Αυτό ανασύρει την
εικόνα ταφής της μητέρας του»
1.James Joyce, Selected Letters, εκδ. Richard Ellmann (London: Faber and Faber, 1975)
2. Josh Coyle πάνω στον Ulysses
(http://caxton.stockton.edu/ulysses/Proteus)
3.
Τα έργα του Γιάννη Μελανίτη αναφέρονται στο σώμα σε σχέση με το επιστημολογικό
(βιολογικό) πλαίσιο που το καθορίζει καθώς διερευνά τις αλληλεπιδράσεις του
σώματος με το περιβάλλον μέσα από βιολογικές παραμέτρους (κωδικοποίηση,
μετασχηματισμοί εν χρόνω κλπ.)
Χρησιμοποιεί τον όρο του
βιο-performance βασισμένο στη σύλληψη του «αναλογικού σώματος» (σε αντιδιαστολή
με ψηφιακό), σε μία προσπάθεια να εγκαθιδρυθεί μια πιο υλική θέση της
εμπειρίας, που απεξαρτεί το σώμα
από την κυριαρχία των προσομοιώσεων ή των εικονικών νύξεων. [Για την έννοια του σώματος ως εύπλαστη και
ελατή ενότητα που συγκροτεί έναν
‘ρευστό χώρο’ ήι διαμορφώνει έναν «υγρό» σχηματισμό μέσα στο διάστημα,
βλ.http://www.geocities.com/melanitis2004/proposal.html]