STELARC
 
Συζήτηση με τον Γιάννη Μελανίτη, ΑΣΚΤ, 1999    
 
 
Mελανίτης : Χαίρομαι που βρίσκεστε στην Ελλάδα ... 

Stelarc : Ευχαριστώ ... 
  
Μ : Ας μιλήσουμε καταρχήν για το σώμα , το οποίο θεωρείτε ως ένα υπερφορτωμένο πεδίο πληροφορίας που αντιδρά με σπασμωδικό τρόπο ... Έχετε μιλήσει για την συνειδητοποίηση της στιγμής όπου το σώμα είναι ξεπερασμένο . Βλέπετε αυτή την συνειδητοποίηση ως μια αρχή , το ξεκίνημα για κάτι ;   Stelarc : Από την εμπειρία των performances έγινε σαφές ότι το σώμα είναι ξεπερασμένο. Πραγματοποιώντας αυτές τις δράσεις δεν προέκυψε η εμπειρία της ενίσχυσης απλώς του σώματος , ούτε επρόκειτο για κάποιου είδους ψευδοεπιστημονικές εξερευνήσεις του- μάλλον οι performances αποκάλυψαν τους φυσικούς και ψυχολογικούς περιορισμούς. Το σώμα, αφού επί 2.000 χρόνια σωρεύει πληροφορίες - αυτή η τρελή Αριστοτελική παρόρμηση για συσσώρευση όλο και περισσότερης πληροφορίας- , αδυνατεί ποσοτικά αλλά πλέον και ποιοτικά να αναλύσει αντικειμενικά και να διαχειριστεί δημιουργικά αυτή την ποσότητα πληροφοριών . Για παράδειγμα , μπορούμε να υπολογίσουμε νανο-δευτερόλεπτα , εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου, έτη φωτός, αστρικές αποστάσεις, αλλά αδυνατούμε να βιώσουμε ως υποκείμενα αυτή την εμπειρία. Η πληροφορία είναι ξένη στο σώμα μας, το βιολογικό μας σώμα, χωρίς την μεσολάβηση τεχνικών οργάνων. Κατασκευάζουμε επίσης μηχανές που λειτουργούν ταχύτερα , με μεγαλύτερη ακρίβεια και πολύ περισσότερη ισχύ απ΄ ότι το ανθρώπινο σώμα. Έτσι οι μηχανές συχνά υπερσκελίζουν το ανθρώπινο είδος. H τεχνολογία επιτάχυνε το ανθρώπινο σώμα , το σώμα έχει κατακτήσει ταχύτητα κατάργησης της βαρύτητας και τώρα πλέον βρίσκεται αποκομμένο από την βιόσφαιρά του , ώστε αδυνατεί να επιβιώσει σε αυτά τα ξένα περιβάλλοντα χωρίς την συνδρομή εκτεταμένου τεχνολογικού εξοπλισμού . Γι΄ αυτούς λοιπόν τους λόγους , το σώμα είναι ξεπερασμένο . Διαθέτουμε όμως τώρα ένα σώμα που αντέχει λίγα λεπτά χωρίς αέρα , περίπου μία εβδομάδα χωρίς νερό , ίσως ένα μήνα χωρίς τροφή ... Η διατάραξη της εσωτερικής του θερμoκρασίας κατά 3-4 βαθμούς προκαλεί σοβαρούς κινδύνους υγείας και η μείωση των σωματικών υγρών κατά 10% επιφέρει θάνατο . Συνεπώς οι παράμετροι επιβίωσης του σώματος είναι εξαιρετικά περιορισμένες και δεδομένου ότι το σώμα διαθέτει κατά μέσο όρο 10 χρόνια καλής φυσικής κατάστασης είναι ένα πρόβλημα αν είσαι ήδη 50 ετών !  
 
---(Γέλια )  
 
Μ : Τελικά , πώς αντιλαμβάνεστε τον εαυτό σας μέσα σε αυτά τα περιβάλλοντα που κατασκευάζετε - ως μέρος της ροής των δεδομένων ή ως έναν συνειδητό χειριστή ;  
 
S : Παρ΄ ότι οι πρώιμες performances ήταν πιο δύσκολες από φυσική άποψη οι πιό πρόσφατες είναι τεχνικά πολύπλοκες . Καθώς το σώμα είναι συνδεδεμένο καλωδιακά με αυτό το σύνθετο σύστημα από αναδραστικά κυκλώματα και εικόνες δεδομένων , καλωδιωμένο στα μηχανήματα , τότε στις πιό επιτυχημένες φάσεις συντελείται ένα είδος ολιστικής συμβίωσης όπου πραγματικά χάνεις την αίσθηση του εαυτού σου και γίνεσαι μέρος αυτού του λειτουργικού συστήματος . Το σώμα ενσωματώνεται στη ροή των δεδομένων , απορροφημένο από αυτές τις εικόνες , καθοδηγεί τις κινήσεις μιας εξάποδης μηχανής που περπατά , ή ακόμα φιλοξενεί στο εσωτερικό του γλυπτική . Υπάρχουν φάσεις σε αυτές τις performances όπου η τεχνολογία και το σώμα ενώνονται για να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα συνεργαζόμενων μερών .  
 
Μ : ... ένα cyborg ...  
 
S : Σωστά , ... Η μάλλον αντί να μιλούμε για το cyborg σαν ένα είδος ιατρικού - στρατιωτικού μοντέλου , παρόμοιο με το Terminator 2 , σαν ένα σώμα από το οποίο έχουν αφαιρεθεί κάποια όργανα και έχουν αντικατασταθεί από μηχανικά μέλη , ας φανταστούμε ένα cyborg που θα αποτελείται μάλλον από πολλαπλά σώματα που βρίσκονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα αλλά συνδέονται μεταξύ τους ηλεκτρονικά με το Internet να λειτουργεί ως βασικό εξωτερικό νευρικό σύστημα . Με αυτό τον τρόπο το cyborg σώμα μετατρέπεται σ αυτό το εκτεταμένο λειτουργικό σύστημα συνεργαζόμενων μερών .  
 
Μ : Μπορούμε λοιπόν να μιλήσουμε για " την πρόθεση του cyborg " ? Πού βρίσκεται η πρόθεση όταν δεν είναι σαφές αν η πληροφορία προέρχεται από το εσωτερικό ή το περιβάλλον ;  
 
S : Είναι σίγουρα μία ενδιαφέρουσα ερώτηση . Είχα πάντα την αίσθηση ότι ο καθορισμός της πρόθεσης ή του ανθρώπινου παράγοντα συμμετοχής δεν είναι ένα απλό θέμα το οποίο χειρίζεται ένα σώμα που λειτουργεί εγωκεντρικά . Με άλλα λόγια , πλέον σκόπιμο να θεωρούμε ότι ο νούς είναι εγκατεστημένος μέσα στο σώμα ή- ακόμα πιό δραστικά- είναι σκόπιμο να θεωρούμε ότι υφίσταται καθόλου ο νους με την παραδοσιακή μεταφυσική έννοια ; Έχουμε την δυνατότητα να κατασκευάσουμε την νοημοσύνη και την επίγνωση ως ιδίωμα που δεν συντελείται απαραίτητα μέσα στο σώμα μου ή το σώμα σου αλλά μάλλον ανάμεσά μας, μέσω της γλώσσας με την οποία επικοινωνούμε , μέσω των κοινωνικών θεσμών με τους οποίους λειτουργούμε , μέσω των πολιτιστικών συνθηκών που μας καθορίζουν αυτή την ιστορική περίοδο και όλα τα συναφή... πράγμα που εξαρτάται επιπλέον από τον τρόπο θεώρησης και τα πλαίσια αναφοράς του όλου θέματος. Συνεπώς το ζήτημα της επιλογής , το ζήτημα της ελευθερίας του ανθρώπινου παράγοντα είναι αμφιλεγόμενο! Υπήρχε πάντα μία φοβία για τα zombies γιατί φαίνεται να μην διαθέτουν δική τους νοημοσύνη, δεν ενεργούν αυτοβούλως και μπορεί να τα ελέγχει κάποιος τρίτος παράγοντας . Ιδιαίτερα ανησυχητική θεωρείται επίσης η ιδέα του cyborg το οποίο είναι ένα σώμα αυξανόμενα αυτοματοποιημένο, μηχανοποιημένο . Φοβόμαστε λοιπόν τα zombies , φοβόμαστε τα cyborgs αλλά στην πραγματικότητα φοβόμαστε αυτό που πάντα ήμασταν και αυτό που έχουμε ήδη γίνει...  
 
Μ : Τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε μεγάλη πρόοδος στην ρομποτική . Αυτή όμως η τεράστια ανάπτυξη έχει αρχίσει να επιβραδύνεται , ίσως γιατί τα εύκολα βήματα ήδη πραγματοποιήθηκαν . Αναφέρεστε στο cyborg ως ένα σύστημα που αλληλεπιδρά με ένα περιβάλλον νέων εμπειριών . Επεκτείνοντας λοιπόν την προηγούμενή μου ερώτηση, θα μιλούσατε για μία "συνείδηση του cyborg" ;  
 
S : Στην προσπάθεια αποσαφήνισης του θέματος δεν θα πρέπει να βλέπει κανείς δύο διαφορετικές ακραίες εκδοχές. Πρόκειται για διερεύνηση και όχι για δογματική διαμόρφωση ενός ουτοπικού οράματος. Με άλλα λόγια, ο επανασχεδιασμός του σώματος και η ιδέα του cyborg μπορούν να έχουν ποικίλες μορφές. Έτσι ένα σενάριο είναι η ιατρική - στρατιωτική εκδοχή του cyborg, ένα άλλο είναι αυτό που προανέφερα , ένα σύστημα ενωμένων εξ αποστάσεως και συνεργαζόμενων σωμάτων. Υπάρχει και ένα τρίτο, όπου η μικροτεχνολογία με τη μορφή νανομηχανών μπορεί να εισχωρήσει στο εσωτερικό του σώματος. Σε αυτή την περίπτωση η τεχνολογία στο μέλλον θα είναι σε μεγάλο βαθμό αθέατη γιατί θα βρίσκεται μέσα στο σώμα. Το σώμα θα φιλοξενήσει την μικροτεχνολογία, το σώμα θα γίνει ξενιστής όχι μόνο για βακτήρια και ιούς αλλά και για αποικίες νανομηχανών. Μπορούμε να εγκαταστήσουμε νέες αποικίες στο ανθρώπινο σώμα. Μπορούμε να κατασκευάσουμε πιό προηγμένα συστήματα επιτήρησης της εσωτερικής δομής του αυτού του διαφοροποιημένου ανθρώπινου σώματος που γίνεται ξενιστής . Το σώμα γίνεται το τοπίο των μηχανών, οι μηχανές δεν βρίσκονται πλέον στο οπτικό πεδίο του ανθρώπου αλλά στο εσωτερικό του ίδιου του σώματος.  
 
Μ : Πάντως το σώμα εξακολουθεί να είναι ένα μή προβλέψιμο πεδίο πιθανοτήτων -δίνει απρόβλεπτες εξόδους... Αντίθετα οι μηχανές θεωρούνται συνήθως αρκετά προβλέψιμες ...
 
S : Πάντως αρκετές μηχανές δεν είναι τόσο προβλέψιμες ... ---(Γέλια ) Είναι φυσικά ένα ζήτημα αυτό , κατά πόσο οι μηχανές θα μπορούσαν να αποκτήσουν πραγματική ευφυΐα ή συνείδηση , αν οι μηχανές είναι " αυτόματα " και οι άνθρωποι μη-προβλέψιμα όντα άρα και πιο συνειδητοποιημένα . Υπάρχει όμως και ένας διαφορετικός τρόπος θεώρησης του θέματος και αυτό σχετίζεται με την μεταφυσική υπόθεση ότι υπάρχει κάποια εσωτερική ουσία στο σώμα . Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα προκύπτει από την εξέταση της συμπεριφοράς των εντόμων : Ο εγκέφαλος των εντόμων είναι ελάχιστος , όμως συγκριτικά καταφέρνουν να επιβιώνουν περισσότερο , πράγμα που οφείλεται στο ότι εμφανίζουν ένα είδος βασικής ενστικτώδους συμπεριφοράς . 'ν ένα μικρό ρομπότ διαθέτει ένα αισθητήρα πίεσης , ένα αισθητήρα προσέγγισης, ένα αισθητήρα θερμοκρασίας και φωτός , αν διαθέτει αυτούς τους τέσσερις - πέντε αισθητήρες τότε μπορεί να επιβιώσει σε ένα αστάθμητο περιβάλλον έχοντας πολύ μικρό εγκέφαλο. Πώς γίνεται αυτό ? Θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι η ευφυΐα ή η πολυπλοκότητα της συμπεριφοράς ενός μυρμηγκιού δεν είναι προϊόν ενός εσωτερικού εγκέφαλου αλλά μάλλον εξαρτάται περισσότερο από την πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος στο οποίο ζει . Το πεδίο καθορίζει την συμπεριφορά μας . Με άλλα λόγια , η πολυπλοκότητα του " πραγματικού " κόσμου προξενεί την απρόβλεπτη συμπεριφορά ενός μικρού εντόμου ! ... και αν δούμε την συμπεριφορά από αυτή την οπτική , κατασκευασμένη από ένα πολύπλοκο περιβάλλον , τότε πολλά από τα σχετικά φιλοσοφικά προβλήματα μας λύνονται ...  
 
Μ : Πράγμα που φαίνεται να είναι πολύ αναγκαίο σήμερα ...
 
S : Ναι ...
 
  Μ : Το θέμα λοιπόν είναι ότι λειτουργώντας με " πράξεις αντί για θεωρίες " βιώνεις μια κατάσταση αντί να είσαι εξωτερικός παρατηρητής ... Ο Wiener μίλησε για ένα κενό ανάμεσα στη μηχανολογία ισχύος και τη μηχανολογία των επικοινωνιών. Υπάρχει κάτι ανάλογο σήμερα ανάμεσα στην ηλεκτρονική και την βιοτεχνολογική εποχή ;  
 
S : Οι αυξανόμενες πρόοδοι στην κατασκευή οργάνων και ηλεκτρονικών εργαλείων επιτρέπουν τις βιοτεχνολογικές εφαρμογές - η γενετική επέμβαση έχει γίνει συνηθισμένο φαινόμενο . Στο μέλλον θα εφαρμοστεί ο γενετικός καθορισμός , ιδιαίτερα το πρόγραμμα Genome , με την χαρτογράφηση του συνόλου των ανθρώπινων γονιδίων και καθημερινά διαβάζουμε για κάποιο νέο τμήμα της δομής του DNA που σχετίζεται με τη νόσο του Alzheimer ή του Huttington ... Δεν νομίζω λοιπόν ότι υπάρχει κάποια ασυνέχεια , θεωρώ ότι η εποχή της μηχανικής οδήγησε στην εποχή της ηλεκτρονικής κάνοντας δυνατή την τεχνολογία των υπολογιστών και συνεπώς το πιο εξελιγμένο software κ.λπ.. Δεν χρειάζεται να το δει κανείς σαν ασυνέχεια ή αλλαγή κατεύθυνσης και αν εκλάβουμε τα παραπάνω πεδία ως διαφορετικές στρατηγικές τεχνικής αντί να εξετάζουμε ειδικά τον κάθε τομέα τεχνολογίας καθεαυτό , τότε το πράγμα γίνεται πολύ πιο εύκολα κατανοητό. Ο όρος "technology" προέρχεται από την ελληνική λέξη " τέχνη " που σημαίνει "δεξιότητες".Aρα η τεχνολογία δεν έχει να κάνει μόνο με το hardware αλλά είναι μάλλον ένας τρόπος επιδέξιου χειρισμού , τεχνικής διαμόρφωσης , κατασκευής με ηλεκτρονικά μέσα ... Έτσι λοιπόν γίνεται δυνατή η βιοτεχνολογία .  
 
Μ : Αυτό το Cyborg κατέχει μια καταφατική δύναμη, αντίθετα με την παθητικότητα που προτείνει ο χριστιανισμός; Μια από τις συζητήσεις μας περιστράφηκε γύρω από τον αθεΐα.  
 
S : Ναι ... όσο περισσότερο δρω τόσο λιγότερο πιστεύω ότι διαθέτω ένα δικό μου νου, σίγουρα η ιδέα του εαυτού ή της ψυχής περνά σε δεύτερο πλάνο και υποθέτω ότι άν μπορεί κανείς να ερμηνεύσει τον κόσμο χωρίς να καταφύγει σε φανταχτερές θεωρίες " κοσμολογίας " τότε θα πρέπει να κάνει ακριβώς αυτό . Έχω την εντύπωση ότι μεγάλο μέρος της επιστημονικής έρευνας έχει αναλωθεί στην ερμηνεία φαινομένων της φυσιολογίας του σώματος που δεν παραπέμπουν σε αυτές τις ξεπερασμένες μεταφυσικές προκαταλήψεις.  
 
Μ : Θεωρώντας το σώμα ως ¨παράγοντα" σε ένα χώρο πληροφοριών, το ζητούμενο είναι κυρίως στο χώρο αντί στον παράγοντα. Όπως είπε η Ε. Τζαφέστα : "Λύνοντας τα προβλήματα του χώρου, ο παράγοντας αντιδρά αυτόματα..."  
 
S : Αυτός είναι ένας τρόπος να το βλέπει κανείς . Σε αυτό έτεινα προηγουμένως όταν είπα ότι η πολυπλοκότητα της συμπεριφοράς ίσως εξαρτάται περισσότερο από την πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος παρά από τον εσωτερικό κόσμο του οργανισμού , τον κώδικα του DΝA ... Φυσικά το σώμα είναι προγραμματισμένο με ένα συγκεκριμένο γενετικό ρεπερτόριο . Αυτό το ρεπερτόριο κινήσεων , συμπεριφοράς και ανάδρασης έχει κωδικοποιηθεί από το κοινωνικό σύστημα , από την κουλτούρα με την οποία ανατρεφόμαστε ... Έτσι σκύβουμε ελαφρά σε ένδειξη σεβασμού, χαμογελάμε όταν είμαστε ευχαριστημένοι , ανταλλάσσουμε χειραψίες όταν συναντούμε κάποιον κ.λπ.. Είναι ένα κωδικοποιημένο τελετουργικό συμπεριφοράς που η κοινωνία εγκρίνει και ενθαρρύνεται κανείς να εφαρμόσει . Αλλά αυτό είναι κατά κάποιο τρόπο ένα αφηρημένο σύστημα . Δεν προκύπτει από αναγκαιότητα αλλά από συγκυρία.  
 
Μ : Επιπλέον, κάθε λογικό σύστημα έχει κάποιους εγγενείς περιορισμούς...  
 
S : Νομίζω ότι κάθε σύστημα , κάθε δομή επιτρέπει συγκεκριμένα κανάλια λειτουργίας και ενέργειας αλλά αυτό είναι επίσης μια βασική παραδοχή... Για παράδειγμα , αν θέλεις να ταξιδέψεις με 100 χιλιόμετρα την ώρα, πρέπει να κινείσαι στη σωστή πλευρά του δρόμου , σε μία λεωφόρο , να έχεις άδεια οδήγησης , να σταματάς στα κόκκινα φανάρια και να ξεκινάς στα πράσινα ... Με άλλα λόγια , σε ένα αυξανόμενα πολύπλοκο τεχνολογικό πεδίο υπάρχουν όλο και περισσότεροι κανονισμοί περιορισμού και ελέγχου αλλά χωρίς αυτούς τους περιορισμούς και τους ελέγχους δεν θα είχες την δυνατότητα να κινείσαι με αυτή την ταχύτητα . Έτσι δεν βλέπω κάποιο δίλημμα σε αυτό το θέμα του ελέγχου . Θέλω να πω , το θέμα του ελέγχου καθεαυτό δεν είναι απευκταίο . Είναι η πολιτική εκμετάλλευση και η παθολογική διαχείρισή του που έχει ως αποτέλεσμα την κακοποίηση του συστήματος ή των πολιτιστικών όρων που είναι απαραίτητοι για να λειτουργούμε με εξαιρετικό τρόπο. Αν απλά τρέχαμε ξυπόλυτοι δεν θα μπορούσαμε να προκαλέσουμε μία καταστροφή ακόμα και αν πέφταμε πάνω σε κάποιον . Εάν όμως χάσουμε τον έλεγχο ενός αυτοκινήτου ή εάν ένα αεροπλάνο συντριβεί τότε φυσικά συμβαίνουν μεγάλα ατυχήματα . Ο Paul Virilio μιλά γι΄ αυτό το χαρακτηριστικό των ατυχημάτων, ότι με κάθε νέα τεχνολογία προκύπτει ένα νέο είδος ατυχήματος .  
 
Μ : Γι' αυτό θα ήθελα να σας ρωτήσω για τα νέα projects, το Επιπλέον Αυτί, που εμπνευστήκατε από το ποντίκι του ΜΙΤ με το ανθρώπινο αυτί στην πλάτη...  
 
S : Στην πραγματικότητα υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες στην υλοποίηση αυτού του project . Κατ΄ αρχήν διότι ξεπερνά τα όρια της συνηθισμένης πλαστικής χειρουργικής , με άλλα λόγια , δεν πρόκειται απλώς για μία αλλαγή σχήματος των χειλιών ή της μύτης ή κάτι παρόμοιο αλλά για περισσότερο ριζικές χειρουργικές τεχνικές ανάπλασης . Χρησιμοποιώντας ιστό από το δέρμα μου και χόνδρο από τα πλευρικά οστά είναι δυνατή η κατασκευή ενός αυτιού που θα μοιάζει με ένα φυσιολογικό αυτί αλλά θα έχει διαφορετικές λειτουργίες . Αν εμφυτευθεί ένα chip ήχου και ένας αισθητήρας προσέγγισης μέσα στο αυτί , οποιοσδήποτε πλησιάζει σ ΄αυτό θα μπορεί να ακούσει ένα ήχο . Συνεπώς αυτό το αυτί δεν θα μπορεί να ακούει αλλά θα μπορεί να εκπέμπει ήχο , μιλώντας στο άτομο που θα είναι κοντά του . Θα μπορούσε ακόμα να λειτουργήσει σαν κεραία για το Internet . Συνδεδεμένο με ένα modem και με ένα φορητό υπολογιστή αυτό το επιπλέον αυτί θα μπορεί να λαμβάνει και να μεταδίδει πραγματικούς ήχους . Αυτό θα επαυξάνει τους τοπικούς ήχους που τα φυσικά αυτιά ακούν . Έτσι θα υπάρχει μία σφαιρική σύνθεση του ηλεκτρονικού\ ψηφιακού ήχου με τους τοπικούς ήχους που θα προσλαμβάνουν τα φυσικά αυτιά . Αυτό το επιπλέον αυτί είναι ένα project που άρχισε πριν από ενάμιση χρόνο όταν σκαναρίστηκε με laser η εικόνα του κεφαλιού μου στο Curtain University of Technology στο Perth , πράγμα που μου επέτρεψε να κατασκευάσω ένα αρκετά πειστικό τρισδιάστατο μοντέλο του κεφαλιού μου με το επιπλέον αυτί . Κατασκευάσαμε επίσης μία κινούμενη ψηφιακή εικόνα όπου το κεφάλι στρέφεται από την "φυσιολογική" πλευρά στην πλευρά με το επιπλέον αυτί …Εν πάση περιπτώσει για μένα το όλο project δεν θα έχει ενδιαφέρον παρά μόνο όταν ολοκληρωθεί . Δεν με ενδιαφέρει τόσο η εξομοίωση ή αναπαράσταση με ψηφιακά μοντέλα . Αυτό που με ελκύει ιδιαίτερα δεν είναι μόνο η εξομοίωση αυτών των πιθανών εκδοχών παρά η πραγματική τους υλοποίηση και εμπειρία . Επομένως η εμπειρία σε αυτά τα εναλλασσόμενα interfaces είναι πολύ σημαντική .  
 
Μ : Ποια είναι η στάση του καλλιτέχνη σήμερα; Εννοώ, υπήρξε πάντοτε επαναστατική;  
 
S : Έβρισκα πάντα προβληματικό τον ορισμό του καλλιτέχνη ως απλώς ενός τεχνίτη που κατασκευάζει ή παράγει πολιτιστικά αγαθά που αποκαλούνται όμορφα ή ευαίσθητα κ.λπ.. Αυτό που με απασχολεί έντονα είναι ο καλλιτέχνης να εργάζεται με ιδέες , να χρησιμοποιεί την τέχνη του σαν ένα μέσο για την διερεύνηση του προσωπικού και του δημόσιου στοιχείου και να προσπαθεί να αποσαφηνίσει το τι σημαίνει να υπάρχεις στον κόσμο…και με καλύπτει πολύ περισσότερο η τοποθέτηση του καλλιτέχνη ως ποιητή ή φιλοσόφου παρά ως καλού τεχνίτη .  
 
Μ : ...αλλά την ίδια στιγμή, "καθώς πλησιάζουμε στο τέλος της φυσιολογίας μας πλησιάζουμε και στο τέλος της φιλοσοφίας μας "...  
 
S : Ακριβώς, είναι μία παρατήρηση που έχω κάνει παλιότερα… Αυτό που προσπαθούσα να εκφράσω είναι η ιδέα του σώματος ως ένα είδος αρχιτεκτονικής κατασκευής για την διαμόρφωση συνείδησης. Επανασχεδιάζοντας το σώμα επαναπροσδιορίζουμε τη σημασία της ανθρώπινης οντότητας. Η διαφοροποίηση της αρχιτεκτονικής του ανθρώπινου σώματος θα σήμαινε την αναπροσαρμογή της επίγνωσής μας για τον κόσμο. Ας φανταστούμε λοιπόν τον κόσμο ενός σκύλου που βλέπει μόνο σε άσπρο- μαύρο, ή τον κόσμο ενός φιδιού που βλέπει βάσει θερμικών ιχνών, ή τον κόσμο μιάς νυχτερίδας που έχει εικόνα του κόσμου μέσω υπερηχητικών, δονούμενων ήχων. Είναι λοιπόν εξαιρετικά ενδιαφέρον το ότι η ανθρώπινη αρχιτεκτονική δομεί τη επίγνωσή μας και προκαθορίζει τις λειτουργίες μας ... Δεχόμαστε λοιπόν αυτή το βιολογικό status quo ή επεξεργαζόμαστε τον επανακαθορισμό του ανθρώπινου σώματος , τον επανασχεδιασμό του ;… Μπορούμε να δούμε το σώμα σαν ένα σώμα που έχει δεχτεί προσθήκες , ενσωματώνοντας μικρές μονάδες τεχνολογίας ; Στο project του Movatar το σώμα γίνεται το ίδιο ένα πρόσθεμα , που συμμετέχει στην συμπεριφορά ενός ευφυούς παράγοντα. Συνοπτικά , δημιουργείται ένα αντίστροφο σύστημα κίνησης όπου ένα ευφυές , αυτόνομο και λειτουργικό ανδρείκελο θα έχει την δυνατότητα να δράσει στον πραγματικό κόσμο κατέχοντας ένα φυσικό σώμα … και αν τοποθετηθούν ηλεκτρόδια όχι μόνο στα πόδια του ανθρώπινου σώματος αλλά και στους μύς του προσώπου τότε το ανδρείκελο θα μπορεί να κινείται και να κάνει χειρισμούς αλλά και να εκφράζει τα συναισθήματά του στον πραγματικό κόσμο ελέγχοντας τους μύς του προσώπου του ανθρώπινου σώματος . 'ρα εδώ έχουμε μία κατάσταση όπου το απον, ξεπερασμένο και παραβιασμένο σώμα δρά δίχως την δική του βούληση για τα ανδρείκελα στο Internet. ---(Γέλια )  
 
Μ : Αυτό είναι και το τελευταίο σας project, έτσι δεν είναι ;  
 
S : Ναι , το ευφυές ανδρείκελο , το Movatar , είναι το πιο πρόσφατο project και θα παρουσιαστεί σε performance για πρώτη φορά στα πλαίσια του Cyber Cultures στο Sydney , τον ερχόμενο Αύγουστο , οπότε θα πρέπει να είναι έτοιμο μέχρι τότε …  
 
Μ : Σας ευχαριστώ …  
 
S : Κι εγώ …  
 
Αθήνα, 27 Οκτωβρίου 1999, ΑΣΚΤ.  
 
Απομαγνητοφώνηση - Μετάφραση : Σεβαστή Δέσποινα